Odsłońmy piękno Nowej Huty
Dokument Planu ochrony Parku Kulturowego Nowa Huta, wskazał wyraźnie, że jest to miejsce i przestrzeń kulturowa, która w sposób syntetyczny i wielowątkowy ilustruje historię Polski drugiej połowy XX w. Historię złożoną i niełatwą, bez znajomości której nie można dobrze odczytywać współczesności.
Dzielnica to cenny zespół zabytkowy ukształtowany w drugiej połowie XX w., zarówno w skali urbanistycznej, jak i poszczególnych realizacji architektonicznych. Nowa Huta to wyjątkowy w skali kraju przykład zmagania się rodzimej architektonicznej tradycji modernizmu, z narzuconymi wzorcami socrealizmu oraz późniejszą recepcją stylu międzynarodowego i jego relacji z socmodernizmem. Nowa Huta, to odrębna część żywego, współczesnego miasta, w którym rozwój idzie w parze z dbałością o dziedzictwo materialne i niematerialne, w którym wyrosło silne środowisko samorządowców i regionalistów, miłośników lokalnej tradycji kulturowej.
Jednocześnie Nowa Huta, to interesujący przykład urbanistycznej kompozycji zieleni, dopełniającej program funkcjonalny i estetyczny miasta w skali makro. Do walorów zaliczyć można bezpośrednie sąsiedztwo Łąk Nowohuckich, które zachowały zbliżony do pierwotnego stan, doceniany tak ze względów przyrodniczych, jak i krajobrazowych. Teren ten jest integralnym (choć w koncepcji Tadeusza Ptaszyckiego nieuwzględnianym) elementem Placu Centralnego, z którego otwiera się imponująca, nieznacznie zakłócona odległą zabudową, panorama Beskidów i Tatr, poprzez dolinę Wisły.
Wreszcie, Nowa Huta to przykład dokumentujący ludzką skłonność do poszukiwania utopii – od idealnego miasta w rozumieniu urbanistycznym, po idealne społeczeństwo. Tym samym wpisuje się w dzieje cywilizacji od koncepcji antycznych, przez ideały renesansu, społeczne utopie Roberta Owena i dziewiętnastowiecznych socjalistów, po koncepcje totalitarne XX w.
Nowa Huta to także miejsce gdzie Polacy dowiedli przywiązania do wartości i swobód obywatelskich. Miasto, które miało kształtować społeczeństwo socjalistyczne, podporządkowane totalitarnej ideologii komunistów, a stało się widownią „walki o Krzyż”, robotniczych protestów i bastionem „Solidarności”. Nasycona jest elementami dokumentującymi nie tylko historię kraju, ale też odnoszącymi się do sytuacji politycznej świata drugiej połowy XX w., związanymi z „zimną wojną”, oraz kolejnymi fazami międzynarodowego, politycznego „ocieplenia”.
Nowa Huta, to miejsce, które skłania do refleksji historycznych o przemianach krajobrazu kulturowego, od sielskiego krajobrazu wsi podkrakowskich o średniowiecznej metryce, po zurbanizowany krajobraz dzielnicy industrialnej, czyli ilustruje kluczowe tendencje przemian cywilizacyjnych kraju. Dzielnica stała się istotnym celem kwalifikowanego ruchu turystycznego, poszukującego odmienności od typowych wycieczek kulturowych.
